Thời gian gần đây, khi nhắc tới hệ sinh thái Polkadot, các nhà đầu tư dành nhiều sự quan tâm cho công nghệ XCM. XCM là yếu tố giúp các Parachain trên Polkadot và Kusama có thể giao tiếp với nhau. Nói cách khác, XCM là mảnh ghép hoàn chỉnh của hệ sinh thái Polkadot.
Bài viết hôm nay, hãy cùng Fiahub tìm hiểu công nghệ XCM từ hệ sinh thái này nhé.
Nội dung bài viết
Khái niệm
XCM được hiểu là định dạng nhắn tin “đồng thuận chéo”, thay vì “chuỗi chéo”. Điểm khác biệt này là dấu hiệu cho thấy các mục tiêu của định dạng được tạo ra để truyền đạt những ý tưởng được gửi không chỉ giữa các chuỗi mà còn là pallet và hợp đồng thông minh; ngoài ra là qua các vỏ bọc phân mảnh và cầu nối của Polkadot như Spree.
Lưu ý: XCM là định dạng, không phải giao thức.
Nếu muốn hiểu hơn về XCM, quan trọng là hiểu ranh giới của nó và vị trí của nó trong hệ sinh thái Polkadot. XCM là định dạng tin nhắn, không phải giao thức nhắn tin; nó không thể sử dụng để gửi đi bất kỳ thông báo nào giữa các tiện ích, hệ thống mà chỉ thể hiện những gì người nhận cần làm.
Không bao gồm pallet hợp đồng và cầu nối, Polkadot đi kèm với ba hệ thống riêng biệt, từ đó truyền thông điệp XCM giữa các chuỗi cấu thành: DMP, UMP và XCMP.
– UMP hay Upward Message Passing: cho phép các parachain gửi tin nhắn đến các chuỗi tiếp theo của mình.
– DMP hay Downward Message Passing: cho phép chuỗi chuyển tiếp truyền các thông điệp xuống một parachain bất kỳ của mình.
– XCMP: đây là công nghệ được biết tới nhiều nhất, cho phép các parachain gửi các tin nhắn với nhau.
XCM có thể sử dụng trong việc thể hiện ý nghĩa giữa các thông điệp, qua từng kênh trong số 3 kênh giao tiếp kể trên.
Bên cạnh việc gửi tin nhắn giữa các chuỗi, XCM cũng mang đến những tiện ích khác như giao dịch với chuỗi có định dạng giao dịch mà không cần biết trước. Với những chuỗi có logic kinh doanh ít thay đổi (ví dụ như Bitcoin), định dạng giao dịch hoặc ví sử dụng để gửi hướng dẫn đến chuỗi, sẽ giữ nguyên, hoặc tương thích, vô thời hạn.
Các chuỗi dựa trên giao thức ẩn có thể phát triển mạnh như Polkadot và các parachain cấu thành, logic có thể thay đổi, kể cả định dạng giao dịch, gây ra những tiềm ẩn cho người bảo trì, đặc biệt là đối với những ví bắt buộc phải giữ ngoại tuyến.
Mục tiêu
XCM nhằm mục đích trở thành một loại ngôn ngữ giao tiếp ý tưởng giữa hệ thống đồng thuận. Đặc điểm của “đồng thuận chéo” là:
– Có thể mở rộng để sử dụng và chung với những nền tảng hợp đồng thông minh có tính phí và miễn phí, các parachain cộng đồng, các tương tác đáng tin cậy giữa các parachain chuỗi liên tiếp và hệ thống của mình…
– Tương tác với hệ thống, gồm định dạng giao dịch không xác định. XCM trừu tượng, tổng quát, có thể sử dụng như một phương tiện cung cấp định dạng giao dịch lâu dài cho các ví sử dụng để tạo nhiều giao dịch chung. Nó có thể mở rộng, tương tích trong tương lai.
– Hiệu quả cao trong môi trường có hạn chế chặt chẽ, được đo lường (ví dụ như nhiều chuỗi).
Một số cá nhân sẽ có xu hướng sử dụng một số yếu tố hơn những ngôn ngữ khác. XCM không được thiết kế theo cách mà mọi hệ thống hỗ trợ XCM đều có khả năng diễn giải các thông báo nào. Một số thông báo sẽ không có cách thức diễn giải hợp lý theo một số hệ thống.
Các nội dung có thể đảm bảo tính hợp lý, tuy nhiên vẫn không thể hỗ trợ bời trình thông dịch còn hạn chế; hoặc nội dung có thể được diễn giải theo các khác rõ ràng hơn. Những hệ thống hạn chế nhiều về tài nguyên có thể chỉ hỗ trợ một loại phương ngữ hạn chế.
Ngoài ra, nó còn liên quan đến các khái niệm khách như thanh toán phí thực hiện thông điệp XCM. Vì XCM có thể sử dụng trên những hệ thống khác nhau, gồm cả hợp đồng thông minh được đo lường bằng gas và các parachain cộng đồng theo cách tương tác đáng tin cậy giữa parachain hệ thống và chuỗi chuyển tiếp.
Vì sao không sử dụng mỗi dạng tin nhắn gốc?
Định dạng thông điệp gốc hoặc giao dịch hay hợp đồng thông minh có thể tiện ích trong vài hoàn cảnh nhất định; nhưng cũng có những nhược điểm khiến nó ít tối ưu hơn cho các mục tiêu của XCM.
Đầu tiên, thiếu tương thích giữa các chuỗi, nên một hệ thống có ý định truyền thông điệp đến nhiều điểm thì cần phải có cách tạo ra thông điệp chuỗi. Lưu ý, dù chỉ có một điểm đến duy nhất cũng có thể thay đổi định dạng tin nhắn gốc hoặc giao dịch theo thời gian. Những nâng cấp của hợp đồng thông minh, các Blockchain có thể giới thiệu những tính năng mới hoặc thay đổi và làm vậy sẽ thay đổi định dạng giao dịch của nó.
Thứ hai, với các trường hợp phổ biến trên chuỗi, không phù hợp với dạng giao dịch duy nhất. Những thủ thuật đặc biệt có thể được đưa ra như trao đổi, rút tiền và sau đó gửi tất cả kết quả vào một loại giao dịch duy nhất. Những thông báo chuyển tiếp sau đó, cần thiết cho một khuôn khổ tài sản dự teuwx nhất định, không tồn tại trong chuỗi mà người khác không nắm được.
Sau cùng, những hoạt động thanh toán phí không dễ dàng tương hỗ với mô hình giả định việc thanh toán đã được thương lượng như ở hợp đồng thông minh. Phong bì giao dịch cung cấp một số hệ thống cho việc xử lý thanh toán, nhưng đôi khi cũng được thiết kế nhằm chứa chữ ký.
Một số trường hợp áp dụng XCM
Mục tiêu chung của XCM là linh hoạt và có thể chống lại tương lai; nhưng thực tế nó cần giải quyết việc chuyển các mã thông báo giữa các chuỗi. Việc thanh toán tùy chọn phí là một giao diện khác, tương tự như giao diện chung thực hiện một dịch vụ trao đổi, phổ biến trên thị trường tài chính phi tập trung. Sau cùng, từ ngôn ngữ XCM có thể thực hiện các hành động riêng biệt của nền tảng, ví dụ chuỗi Substrate, có thể gửi một cuộc gọi từ xa đến một trong các pallet của mình để truy cập vào một tính năng phù hợp.
Có nhiều mô hình chuyển đổi mã thông báo mà Polkadot muốn hỗ trợ, nên khả năng cao hệ sinh thái muốn kiểm soát các tài khoản trên chuỗi từ xa, cho phép chuỗi với địa chỉ từ xa có thể nhận tiền, chuyển khoản.
Polkadot có thể có hai hệ thống đồng thuận, với mã thông báo cụ thể. Các mã thông báo trên một chuỗi và đúc mã thông báo tương ứng trên một chuỗi được hỗ trợ khác. Nói cách khác, dịch chuyển do ý tưởng rằng chuyển động rõ ràng của một loại nội dung thực tế là phá huỷ ở một bên và tạo bản sao ở bên kia.
Ngoài ra, có thể có hai chuỗi muốn chỉ định chuỗi thứ ba nào đó. Một chuỗi mà một tài sản có thể coi là bản địa, là nguồn dự trữ cho tài sản. Dạng phái sinh trên chuỗi sẽ hỗ trợ đầy đủ, cho phép trao đổi lấy tài sản cơ bản trên chuỗi dự trữ đó. Trường hợp này có thể là hai chuỗi không nhất thiết cần tin tưởng nhau, nhưng sẵn sàng tin tưởng chuỗi gốc của tài sản. Ngay cả nếu chức năng này có vẻ khiêm tốn, cũng có một số lượng tương đối lớn các cấu hình mà có thể sử dụng đạt được các yêu cầu thú vị, tránh trang bị quá sức.
Kết luận
Trên đây là bài viết khá chuyên sâu và đi vào kiến thức kỹ thuật của công nghệ XCM của hệ sinh thái Polkadot. Bạn đọc nên đọc lại nhiều lần để có thể hiểu rõ hơn về cấu trúc và cách thức hoạt động của nó.
Trong các bài viết tiếp theo, Fiahub sẽ làm rõ hơn những mô hình được thiết kế trên hệ sinh thái và cập nhật những tin tức mới nhất về thị trường crypto. Đừng quên, mọi thắc mắc về tài chính phi tập trung, tiền điện tử, vui lòng liên hệ đội ngũ Support của Fiahub để được hỗ trợ và tư vấn.
Freelancer Marketing và Content Creator với gần 10 năm kinh nghiệm; trong đó có khoảng hơn 3 năm làm việc trong mảng Blockchain với vai trò Dịch Thuật và Copywriter.
Với kiến thức sâu rộng cùng khả năng diễn giải để những thuật ngữ công nghệ khó hiểu trở nên gần gũi hơn với người đọc. Lê Hoàng đảm nhiệm những bài viết trong chuyên mục "Từ Điển Crypto" và "Hướng Dẫn Người Mới" tại Fiahub Blog
