Orca là một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) dựa trên mô hình nhà tạo lập thị trường tự động (AMM) được xây dựng trên nền tảng blockchain Solana.
Nội dung bài viết
Tổng quan về dự án Crypto Orca
Trong nhiều năm qua, ngành công nghiệp tiền điện tử đã đưa ra một số cách để mua, bán và giao dịch các loại tiền điện tử. Đối với CEX, dù là cách đơn giản và nhanh nhất để giao dịch nhưng lại đối mặt với vấn đề tập trung. Trong khi đó, đối với DEX, vấn đề tập trung được giải quyết nhưng lại bị thiếu thanh khoản.
Tuy nhiên, ngành công nghiệp tiền điện tử — và cộng đồng tiền điện tử — vẫn bị thu hút mạnh mẽ bởi ý tưởng phi tập trung. Vì vậy khi lĩnh vực DeFi xuất hiện, các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) là một trong những dự án đầu tiên bùng nổ. Vấn đề duy nhất còn lại là chúng không được tạo ra để thân thiện với người dùng và đơn giản. Và đó là lý do tại sao Orca (ORCA) xuất hiện, với hy vọng thay đổi điều đó.
Dự án Orca là gì?
Orca là sàn giao dịch phi tập trung (DEX) dựa trên Automated Market Maker (AMM) được xây dựng trên blockchain Solana (SOL). Tận dụng tối đa các giao dịch nhanh chóng và phí thấp của Solana, Orca là một trong những AMM đầu tiên được ra mắt trên nền tảng Proof of Stake (PoS). Với giao diện trực quan, Orca cung cấp một nơi thân thiện với người dùng để giao dịch tiền điện tử trên Solana.
Orca sử dụng vòng phản hồi liên tục để lắng nghe mối quan tâm của người dùng và cập nhật giao thức của mình xung quanh phản hồi này. Do đó, Orca đã tạo ra một DEX trực quan cung cấp trải nghiệm đơn giản nhưng mạnh mẽ cho cả người mới bắt đầu và người giao dịch có kinh nghiệm.
Vậy sàn DEX Orca giải quyết những vấn đề gì?
Orca xuất hiện với mục tiêu giải quyết một số vấn đề đang gây rắc rối cho không gian tiền điện tử, đặc biệt là các nhà đầu tư và nhà giao dịch cần một nơi an toàn và thân thiện với người dùng để mua, bán và trao đổi tiền xu và mã thông báo của họ.
Hoán đổi (swap) phi tập trung
Giống như tất cả các DEX, mục tiêu đầu tiên và lớn nhất của Orca là cung cấp cho người dùng một nơi phi tập trung để họ có thể giao dịch và đầu tư. Rốt cuộc, ngành công nghiệp tiền điện tử đã nỗ lực hết sức để đảm bảo rằng các đồng tiền thực sự phi tập trung và tất cả những đồng tiền không phi tập trung đều phải đối mặt với sự chỉ trích gay gắt hàng ngày. Với điều đó, việc họ sử dụng các sàn giao dịch tập trung yêu cầu người dùng gửi tiền và các đồng tiền mà họ muốn giao dịch là không hợp lý.
Nếu không tự mình nắm giữ key của số tiền điện tử, điều đó có nghĩa là họ không phải là chủ sở hữu thực sự của số tiền đó. Các DEX như Orca cho phép người dùng hoán đổi (swap) tiền điện tử từ ví riêng của họ. Nghĩa là sàn giao dịch chỉ cung cấp một nơi để thực hiện hoán đổi và không đóng vai trò là người giám hộ. Do đó, sàn giao dịch này không thể đóng băng tiền của người dùng hoặc chiếm hữu tiền của họ trong bất kỳ trường hợp nào.
Dễ sử dụng
Một điều khiến Orca trở nên độc đáo ngay cả trong số các DEX là tính dễ sử dụng mà sàn giao dịch có thể cung cấp. Đây là DEX đơn giản nhất trên blockchain của Solana, cho phép người dùng giao dịch token chỉ bằng một cú nhấp chuột. Trên thực tế, sàn này tuyên bố rằng họ cung cấp mức phí và độ trễ thấp hơn bất kỳ DEX nào trên Ethereum, bao gồm cả Uniswap. Đồng thời, người dùng có thể tiếp cận mức giá hợp lý.
Đây là ưu đãi tốt nhất mà bất kỳ người mới nào tham gia ngành có thể tìm thấy trong số các sàn giao dịch phi tập trung. Đó là lý do tại sao Orca chắc chắn nên là nền tảng để họ xem xét và cân nhắc khi lựa chọn sàn giao dịch của mình.
AMM
Có hai loại sàn giao dịch chính trong ngành tiền điện tử — sàn giao dịch sổ lệnh (order book) truyền thống và AMM hay Nhà tạo lập thị trường tự động. Loại trước sử dụng sổ lệnh để kết nối những người dùng muốn mua với những người muốn bán số lượng tương tự.
Tuy nhiên, AMM hoạt động theo cách khác. Người dùng giao dịch với một pool token, thay vì giao dịch trực tiếp với những người dùng khác. Điều này có nghĩa là những người dùng muốn mua sẽ rút tiền từ pool, trong khi những người muốn bán sẽ thêm tiền vào pool. Do đó, cả hai pool đều có thể hoàn tất lệnh của mình ngay lập tức.
Lợi ích của Orca là gì?
Orca được phát triển để giúp người dùng theo mọi cách có thể, và điều đó không chỉ có nghĩa là cung cấp một nền tảng dễ sử dụng. Thay vào đó, Orca còn đưa ra một số lợi ích bổ sung cho người dùng.
- Kiếm phần thưởng: Điều đầu tiên cần lưu ý là Orca cho phép người dùng sử dụng tiền của họ để kiếm thêm tiền. Orca thực hiện điều này bằng cách sử dụng các hoạt động DeFi hữu ích khác, chẳng hạn như yield farming và khai thác thanh khoản. Về cơ bản, nếu người dùng sẵn sàng khóa một số đồng tiền của họ vào pool thanh khoản của dự án, họ sẽ có thể kiếm được một phần phí giao dịch như một phần thưởng cho đóng góp của mình.
- Công cụ tài chính: DEX cung cấp một số công cụ tài chính rất hữu ích để đảm bảo rằng các nhà giao dịch sẽ luôn biết họ đang nhận được mức giá tốt như thế nào với Orca. Một trong những công cụ đáng chú ý nhất là Fair Price Indicator. Nó cho thấy sự khác biệt giữa giá được Orca đưa ra và các trang web theo dõi giá tiền điện tử, chẳng hạn như CoinMarketCap và CoinGecko.
- Tokenomics hướng đến cộng đồng: Cuối cùng, cần lưu ý rằng Orca rất hướng đến cộng đồng và tokenomics của họ cũng vậy. Sàn giao dịch đã phân bổ gần hai phần ba trong tổng số 100 triệu token của mình cho cộng đồng, bao gồm các nhà cung cấp thanh khoản (Liquidity provider – LP), ưu đãi, airdrop…
Orca hoạt động như thế nào?
Orca hoạt động bằng cách cung cấp cho người tham gia một cách để hoán đổi token và kiếm một phần phí giao dịch thông qua các pool giao dịch của nền tảng, được gọi là aquafarms. Cách tiếp cận này để tập hợp thanh khoản tài sản sau đó có thể được sử dụng để giao dịch lần đầu tiên được phổ biến bởi các sàn giao dịch phi tập trung trên mạng Ethereum như Uniswap. Mặc dù các chức năng cơ bản của Orca có vẻ giống với các sàn giao dịch khác trong hệ sinh thái Solana, nhưng một số tính năng chính giúp AMM này khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh gần nhất.
Để phù hợp với mục tiêu thiết kế tập trung vào nhà giao dịch của người sáng lập, giao diện của Orca kết hợp Fair Price Indicator mà Fiahub đã nhắc đến ở trên. Tính năng này giúp các nhà giao dịch xác minh rằng giá của một loại tiền điện tử nằm trong phạm vi 1% so với danh sách giá tổng hợp của CoinGecko trên các sàn giao dịch. Điều này cho phép các nhà giao dịch Orca có cái nhìn tổng quan hoàn chỉnh hơn về thị trường tiền điện tử trong khi vẫn sử dụng một giao diện giao dịch duy nhất.
Hơn nữa, nền tảng này cung cấp một bảng điều khiển độc đáo hiển thị rõ ràng số dư của người dùng – mà không cần phải mở tiện ích mở rộng trình duyệt riêng biệt. Một tính năng trực quan khác của nền tảng Orca là Magic Bar thân thiện với người dùng. Đây là một tính năng tìm kiếm đơn giản cho phép người dùng nhập token mong muốn trước khi dễ dàng tìm thấy các cặp giao dịch hiện có.
Orca được tạo ra bởi ai?
Được thành lập vào năm 2021, Orca được đồng sáng lập bởi Yaturo Mori, hay còn gọi là rawfalafel, và Grace Kwan, hay còn gọi là Ori, và được xây dựng trên Solana để giảm các khoản phí cao thường liên quan đến giao dịch trong các ứng dụng dựa trên Ethereum. Mori là một kỹ sư phần mềm tham gia sâu vào mật mã học và kinh tế học, trong khi Kwan hoạt động như một kỹ sư phần mềm và nhà thiết kế tương tác.
Nền tảng Orca được tài trợ thông qua khoản tài trợ do Solana Foundation trao tặng và ban đầu được ra mắt mà không có token gốc. Token quản trị đã được thông qua vào tháng 8/2021 và kể từ đó đã đẩy nhanh giá trị và việc áp dụng Orca DEX.
Token ORCA được phát hành với hình thức phân phối hồi tố (retroactive distribution), nghĩa là những người dùng trước đây của nền tảng đã được thưởng bằng token ORCA. Khi ra mắt, phần lớn các phần thưởng này, tổng cộng là 4 triệu ORCA, đã được trao cho các nhà cung cấp thanh khoản của mình. 1 triệu ORCA đã được phân phối cho các nhà giao dịch và 250,000 được phân bổ cho các cố vấn.
Tổng quan về tiền điện tử ORCA
ORCA tokenomics là gì?
ORCA là token quản trị và phần thưởng cho nền tảng Orca DeFi. Nguồn cung tối đa của token này được giới hạn ở mức 100 triệu đơn vị, trong đó hơn 53% đã được lưu hành (tính đến tháng 12/2024). ORCA token, một phần không thể thiếu của nền tảng Orca, được phát hành vào ngày 9/8/2021.
Đợt phân phối ORCA ban đầu được thực hiện một cách thận trọng bằng hình thức airdrop cho những người dùng đầu tiên, bao gồm 4 triệu cho LP dựa trên giá trị thanh khoản mà họ cung cấp và 1 triệu được chia cho các nhà giao dịch trung bình và nhiều. Ngoài ra, 250,000 ORCA token đã được phân bổ cho các cố vấn vì vai trò của họ trong việc tìm kiếm thanh khoản ban đầu.
Nhóm và các cố vấn đã được phân bổ 20% token, với lịch trình chuyển nhượng trong 3 năm và thời hạn chuyển nhượng là 1 năm. Một phần đáng kể, 9.6%, đã được phân bổ trong đợt bán riêng vào tháng 9/2021, với thời hạn chuyển nhượng là một năm và thời hạn chuyển nhượng tuyến tính là hai năm.
Trong quý đầu tiên của năm 2023, ORCA đã giới thiệu chương trình phân bổ tài trợ cho người đóng góp, dành riêng 5 triệu token để tuyển dụng và giữ chân những nhân tài hàng đầu. Động thái này chứng minh cam kết của Orca đối với sự tăng trưởng và đổi mới.
Vai trò của tiền điện tử ORCA trong hệ sinh thái là gì?
Chức năng của ORCA không chỉ giới hạn ở việc sử dụng giao dịch. Nó đóng vai trò là token quản trị, trao cho người nắm giữ tiếng nói trong các quyết định của nền tảng, chẳng hạn như quyết định các khoản quyên góp từ thiện. Ngoài ra, nó là một thành phần quan trọng trong yield farming, với các LP trong Aquafarms kiếm được token ORCA. Cấu trúc này không chỉ khuyến khích sự tham gia mà còn chỉ đạo thanh khoản đến nơi cần nhất.
Orca Treasury củng cố thêm tầm quan trọng của ORCA. Nó liên kết giá trị của token với hiệu suất của nền tảng, sử dụng phí tích lũy cho quá trình phát triển và các sáng kiến khác giúp củng cố sức khỏe lâu dài của giao thức. Cách tiếp cận toàn diện này đối với tokenomics và tiện ích nhấn mạnh vai trò của ORCA như một nền tảng trong hệ sinh thái Orca, thúc đẩy một môi trường cân bằng, bền vững và có sự tham gia.
Orca Crypto có phải là một khoản đầu tư tốt không?
Vẫn còn quá sớm để nói Orca Crypto có phải là khoản đầu tư tốt hay không. Tuy nhiên, nó có tiềm năng trở thành một công ty lớn trong ngành tiền điện tử. Orca Crypto có vị thế tốt để thu hút cả người dùng tiền điện tử, bao gồm cả những người mới và có kinh nghiệm. Nó cũng được hỗ trợ bởi một đội ngũ mạnh và lộ trình phát triển vững chắc.
Dưới đây là một số điểm sáng tiềm năng từ dự án này mà Fiahub đã tổng hợp lại:
- Nhanh chóng: Các giao dịch của Orca được xử lý nhanh chóng và hiệu quả. Điều này khiến nó trở thành cách thuận tiện hơn để thực hiện giao dịch so với các phương thức thanh toán truyền thống.
- Phí thấp: Orca có mức phí thấp, khiến nó trở thành cách tiết kiệm chi phí hơn để thực hiện giao dịch so với các phương thức thanh toán truyền thống.
- Dễ sử dụng: Orca dễ sử dụng đối với cả người dùng tiền điện tử mới và có kinh nghiệm. Giao diện người dùng đơn giản và trực quan.
- Được hỗ trợ bởi một đội ngũ mạnh: Orca được hỗ trợ bởi một đội ngũ các nhà phát triển và nhà đầu tư mạnh. Đội ngũ này có thành tích đã được chứng minh về thành công trong ngành tiền điện tử.
- Phạm vi toàn cầu: ORCA hướng đến là một loại tiền tệ toàn cầu có thể được sử dụng ở bất kỳ đâu trên thế giới. Điều này khiến nó có tiềm năng trở thành cách thuận tiện hơn để thực hiện thanh toán quốc tế so với các phương thức thanh toán truyền thống.
Ở thời điểm hiện tại, để đánh giá về tiềm năng đầu tư vào tiền điện tử ORCA, chúng ta có thể cân nhắc thêm về một số điểm sau đây:
- Vốn hóa thị trường: Orca có vốn hóa thị trường khoảng 200 triệu USD. Điều này khiến nó trở thành một loại tiền điện tử tương đối nhỏ, nhưng có tiềm năng tăng trưởng đáng kể trong tương lai.
- Khối lượng giao dịch: Orca có khối lượng giao dịch khoảng 80 triệu USD mỗi ngày. Đây là một khối lượng giao dịch tương đối nhỏ, nhưng đang tăng trưởng đều đặn.
- Cộng đồng: Orca có một cộng đồng những người ủng hộ ngày càng lớn mạnh. Cộng đồng này hoạt động tích cực trên mạng xã hội và các diễn đàn trực tuyến.
- Lộ trình phát triển: Orca có lộ trình phát triển vững chắc, minh bạch. Nhóm có kế hoạch bổ sung các tính năng mới cho nền tảng trong những tháng và năm tới.
Lời kết
Ngành công nghiệp tiền điện tử không ngừng phát triển và người dùng liên tục tìm những cách mới để tiếp cận thị trường này, bao gồm cả các sàn DEX và CEX. Trong khi giao diện người dùng của nhiều nền tảng giao dịch tiền điện tử không trực quan và dễ hiểu vì DEX vẫn còn non trẻ, cộng với việc nhiều nền tảng trong số đó không có nguồn tài trợ từ các sàn giao dịch tập trung. Chưa kể đến thực tế là nhiều DEX nhắm đến các nhà đầu tư và nhà giao dịch có kinh nghiệm, những người không cần phần mềm đơn giản như vậy.
Orca ra đời để thay đổi điều đó và cung cấp UX tốt nhất có thể cho tất cả người dùng, dù là chuyên gia hay nhà giao dịch lần đầu. Với những tính năng mà mình mang lại, Orca đang được kỳ vọng trở thành một tên tuổi mới trong lĩnh vực đầy cạnh tranh này.
Linh Bùi là một nhà sáng tạo nội dung, chuyên gia nghiên cứu trong lĩnh vực tài chính nói chung và tiền điện tử nói riêng. Với mong muốn chia sẻ các tuyến bài viết chuyên về kiến thức, cập nhật tin tức về thị trường tài chính tại Việt Nam và trên toàn cầu, Linh Bùi đã và đang tham gia với vai trò biên tập viên/người sáng tạo nội dung tại một số nền tảng, sàn giao dịch như Fiahub, BeInCrypto, Mitrade, Finixio, Dr.Localize… Trong mỗi bài viết của mình, Linh Bùi đều mong muốn đơn giản hóa các khái niệm tài chính liên quan, giảm thiểu rào cản gia nhập cho độc giả, đặc biệt là những người mới tham gia.