Crypto hay tiền điện tử là một lĩnh vực kinh tế – tài chính vô cùng mới mẻ và tương đối phức tạp. Có rất nhiều khái niệm, thuật ngữ khác nhau, thậm chí chưa từng xuất hiện trước đó. Việc hiểu đúng các thuật ngữ này là một yêu cầu quan trọng và cần thiết, để nhà đầu tư có thể nắm rõ những đường hướng đầu tư, tránh thất thoát tài sản không đáng có.
Mặc dù có nhiều nhà đầu tư đã và đang tham gia vào thị trường trong một thời gian dài, nhưng không phải ai cũng biết rõ về các thuật ngữ dưới đây. Bài viết này, Fiahub sẽ cùng bạn tìm hiểu 25 thuật ngữ “quen thuộc” nhưng chưa chắc đã hiểu chính xác đâu nhé!
- ICO (Initial Coin Offering)
ICO được hiểu là đợt mở bán tiền điện tử ban đầu. Đây là hình thức gọi vốn phổ biến trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là tiền điện tử. Cụ thể, dự án sẽ bán ra một lượng tiền điện tử mà họ phát hành ra để thu lợi nhuận thông qua một số loại tiền điện tử phổ biến như ETH, USDT, BTC…
- KYC
KYC có thể hiểu là Know Your Client hoặc Know Your Customer, dịch là hiểu biết khách hàng của bạn. Đây là quá trình xác minh danh tính khách hàng của các sàn giao dịch, ngân hàng trong việc mở tài khoản; hoặc tiến hành kiểm tra định kỳ với các tài khoản trực tiếp nhằm bảo đảm sự an toàn và tính bảo mật.
Thông qua quá trình KYC có thể phòng ngừa và ngăn chặn những rủi ro do tấn công tin tặc hoặc các lỗi chủ quan/ khách quan từ khách hàng.
Quá trình này gồm 2 quy trình chính:
- Thu thập thông tin cá nhân khách hàng (Personally Identifiable Information – PII) qua giấy tờ tùy thân như chứng minh nhân dân, hộ chiếu, căn cước công dân được pháp luật chứng nhận.
- Xác minh bằng cách đánh dấu những các nhân có tiếp xúc về mặt chính trị hoặc những cá nhân từng có tiền án tiền sự (Politically Exposed Person – PEP)
- Whitepaper
Đây là văn bản giới thiệu của một loại tiền điện tử nào đó, đưa ra thông tin chi tiết về dự án và thông tin kỹ thuật của loại tiền số đó. Cách gọi này do nhà sáng lập Bitcoin đưa ra là Satoshi Nakamoto.
- FOMO (Fear of Missing Out)
Hội chứng sợ bỏ lỡ là hiệu ứng tâm lý của những người lo lắng bỏ lỡ cơ hội khi đứng ngoài trào lưu đám đông. Với thị trường tiền điện tử, khi bạn theo dõi một loại Coin/Token nào đó, khi nó tiếp tục lên giá, nhiều nhà đầu tư sẽ bắt đầu bàn luận sôi nổi về nó khiến bạn muốn thêm vào danh mục đầu tư của mình. Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất của hội chứng FOMO.
- Fiat
Tiền pháp định là tiện được ban hành bởi Chính phủ và là hàng hoá có đặc tính vật lý. Giá trị của tiền Fiat được thiết lập bởi quyền lực của Chính phủ và hầu hết mọi quốc gia trên thế giới đều sử dụng tiền Fiat để mua bán, trao đổi hàng hoá, dịch vụ, gửi tiết kiệm hay đầu tư. Tiền Fiat đã thay thế bản vị vàng và được xem là đơn vị trao đổi chính trên toàn cầu. Mỗi quốc gia hoặc khu vực sử dụng loại tiền pháp định không giống nhau.
- Satoshi
Satoshi là đơn vị tiền tệ nhỏ nhất của Bitcoin được ghi trên Blockchain.
Hiện nay, 1 Satoshi bằng 1/100 triệu của Bitcoin hay 1 Satoshi = 0,00000001 BTC. Tên của đơn vị này được đặt theo tên của cha đẻ của Bitcoin là Satoshi Nakamoto.
Tất cả số tiền trên Blockchain đều được đặt tên là Satoshi trước khi chuyển đổi để hiển thị. Khi hiển thị một phần vô cùng nhỏ của Bitcoin, ví dụ phí trên mỗi faucet hoặc byte, số tiền sẽ được hiển thị trong Satoshi cho dễ đọc.
Ngoài ra, đôi khi để thuận tiện cho tính toán chi tiết, người ta còn sử dụng đơn vị là Millisatoshi bằng 1/1 trăm tỷ BTC.
- FUD
FUD hay Fear – Uncertainty – Doubt được hiểu là Sợ hãi – Không chắc chắn – Nghi ngờ. Đây là hiệu ứng tâm lý ảnh hưởng lên nhận thức của nhà đầu tư về một loại Token/Coin nhất định trên thị trường, khiến cho họ cảm thấy hoài nghi sợ bỏ lỡ điều mà mọi người sẽ đạt được.
Triệu chứng này không tự nhiên mà hình thành, nó được xem là một chiến thuật cạnh tranh thông qua những thông tin tiêu cực được đưa ra, từ đó gây nên hiểu lầm cho nhiều nhà đầu tư; ngược lại mà mang lại lợi ích cho người đưa ra tin đồn.
Đây là một cách thức được sử dụng trong nhiều lĩnh vực từ Chính trị, Marketing, Tài chính…
- ATH
ATH là viết tắt của All Time High ám chỉ khi giá trị của một đồng Token/Coin ở đỉnh khi tính từ quá khứ tới hiện tại. Khi nhà đầu tư mua tiền điện tử ở đáy và bán ra ở đỉnh sẽ thu được lợi nhuận khổng lồ. Ngược lại, họ sẽ chịu một khoản lỗ lớn.
Ví dụ: ETH năm 2018 có đáy là 150 USD và đạt ATH là 4,000 USD vào năm 2021.
- To the moon
Cụm từ được dùng để ám chỉ khi một Token/ Coin tăng giá trị cực mạnh trong tương lai gần với tâm thế tích cực chứ không mang tính tạm thời.
- Whale
Cá voi hay Whale là những nhà đầu tư có vốn đầu tư vô cùng lớn, hàng chục triệu hoặc vài trăm triệu đô la, với khả năng thao túng thị trường.
- DApp
Decentralized Application hay DApp được hiểu là ứng dụng phi tập trung; được tạo lập ra nhờ sự phát triển của công nghệ Blockchain và các hợp đồng thông minh. Không có một khái niệm cụ thể nào cho DApp, có điều chúng được xem là những ứng dụng nguồn mở và được biết đến rộng rãi trên các nền tảng Blockchain, hệ sinh thái DeFi.
- Oracle
Oracle có thể hiểu là hệ thống cung cấp dữ liệu cho Blockchain và hợp đồng thông minh theo thời gian thực. Dựa vào Oracle mà Blockchain và hợp đồng thông minh (on-chain) có thể tương tác với dữ liệu bên ngoài (off-chain).
- AMM
AMM là viết tắt của Automated Market Maker, được xem như công cụ tính toán thanh khoản tự động của các sàn giao dịch. Nó có thể xem như một sàn giao dịch phi tập trung thế hệ mới, với nhiều ưu điểm vượt trội so với các sàn giao dịch kiểu cũ, hoặc các sàn giao dịch tập trung truyền thống.
- DeFi Ecosystem
DeFi viết tắt của Decentralized Finance hay tài chính phi tập trung. Tại đây, các tổ chức, công cụ tài chính, thị trường được quản lý mở; nhờ vào việc ứng dụng Blockchain để duy trì sự minh bạch. Mọi người đều có thể sử dụng và truy cập bất kỳ lúc nào, không bị chi phối hay giới hạn bởi tổ chức nào. Trong DeFi luôn đi kèm yếu tố “không uỷ thác”.
DeFi Ecosystem là hệ sinh thái khi tập trung với nhiều giải pháp khác nhau, chứ không bao gồm một sản phẩm riêng lẻ; ví dụ: CREAM, ALPHA, HAKKA…
- Cross Chain
Cross chain hay chuối chéo là giải pháp luân chuyển tài sản trên Blockchain này sang Blockchain khác, với mục đích tối ưu hoá sự kết nối giữa các chuối và khả năng mở rộng chuỗi. Các dự án Cross Chain mang đến cho người những khả năng kết nối, trao đổi và truyền tin nhanh chóng, tăng khả năng tương tác giữa các Blockchain hiện nay vốn dĩ hoạt động độc lập.
- DAO
DAO là viết tắt của Decentralized Autonomous Organization, được hiểu là tổ chức tự trị phi tập trung. Các hệ thống DAO xây dựng trên hệ quy tắc và mã máy, với các chương trình tự động vận hành; qua đó giúp loại bỏ hoàn toàn nguy cơ quản lý tập trung hoặc quản lý trung ương; mang đến cấu trúc kiểm soát phi tập trung.
- Burn
Burn là hoạt động đốt Coin/Token, từ đó chuyển hoá Token đến một nơi mà các chìa khoá riêng tư không có ai có thể đánh cắp. Việc đốt Coin hiểu đơn giản là loại bỏ đồng Coin đó khỏi lưu thông, từ đó giảm lượng cung cấp Coin/ Token trên thị trường.
- FDV (Fully Diluted Valuation)
Đây là vốn hoá dự án, được tính bằng tổng lượng Token đang lưu thông, bao gồm cả Token chưa được mở khoá. Công thức tính FDV là:
FDV = Total Supply x Token Price
Khi bạn có được vốn hoá, bạn sẽ tính được giá trị của Token tuỳ theo vốn hoá đó; nhờ vậy mà xác định được tiềm năng tăng trưởng của loại Coin/Token này.
- GameFi
Đây là sự kết hợp giữa tài chính phi tập trung (DeFi), Non-Fungible Token (NFT) và các trò chơi trực tuyến dựa trên Blockchain. Không giống như các trò chơi trực tuyến truyền thống, hoạt động theo mô hình người chơi mua các bản nâng cấp và từ đó đạt được lợi thế so với những trò chơi khác trên thị trường.
- Hard Cap & Soft Cap
Hard Cap là số tiền tối đa mà nhóm phát triển dự án có thể nhận được từ hoạt động bán Token của mình trong giai đoạn ICO. Ngược lại Soft Cap là số tiền tối thiểu mà các nhà phát triển huy động để ra mắt sản phẩm của mình.
- Halving
Đây là việc giảm một nửa số phần thưởng mà thợ đào nhận được khi khai thác Bitcoin mới. Việc trả thưởng Bitcoin cho các thợ mỏ được thực hiện bằng việc xác minh các giao dịch mới vào các khối mới thông qua những tính toán phức tạp.
- IEO (Initial Exchange Offering)
Đâu là dự án được niêm yết trực tiếp trên sàn giao dịch, không thông qua ICO. Cả ICO và IEO đều là việc bán Token dự án cho các nhà đầu tư và nhận lại các khoản tài trợ từ họ.
Trong ICO, đối tác là nhà phát triển, người bán Token cần bán trực tiếp cho nhà đầu tư. Còn với EO, các công ty khởi nghiệp cần dựa trên nhiều hoặc một sàn giao dịch để tiến hành gây quỹ cho nhà phát triển. Sàn giao dịch có trách nhiệm trong việc ứng dụng hợp đồng thông minh để đổi lấy Token. Nhà đầu tư sẽ gửi tiền vào hợp đồng thông minh hoặc ví, rồi người bán sẽ gửi Token cho họ.
- Liquidity
Tính thanh khoản hay Liquidity diễn tả độ dễ dàng trong việc mua bán tài sản nào đó trên thị trường, không ảnh hưởng đến sự ổn định giá trị của tài sản ấy. Tính thanh khoản trên thị trường crypto nói đến khả năng một đồng Coin/Token có thể dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt hoặc một đồng Coin/Token khác hay không.
- Mainnet
Main Network hay Mainnet là mạng lưới chính thức hay phiên bản hoàn chỉnh của Blockchain. Bất cứ một Token hay đồng Coin nào phát hành Mainnet nghĩa là đồng Coin/Token này đã sở hữu một Blockchain riêng biệt không phụ thuộc vào mạng lưới chuỗi của đồng nào khác, kể cả ETH hay BTC.
- IDO (Initial DEX Offering)
Initial DEX Offering hay IDO được hiểu là phân phối coin lần đầu tiên trên sàn DEX. Sàn này là tên viết tắt của Decentralized Exchange hay sàn giao dịch phi tập trung. Mô hình IDO là sự kế thừa và phát triển từ phương pháp gây quỹ tiền điện tử trước đó như ICO, STO hay IEO.
Trên đây là 25 thuật ngữ mà các nhà đầu tư crypto nên biết và hiểu rõ. Mong rằng bài viết đã giúp người đọc có những kiến thức đầy đủ trước khi tiến hành đầu tư. Chúc các bạn đầu tư thành công.
Mọi thắc mắc và tư vấn, vui lòng liên hệ đội ngũ hỗ trợ của Fiahub 24/7.
Freelancer Marketing và Content Creator với gần 10 năm kinh nghiệm; trong đó có khoảng hơn 3 năm làm việc trong mảng Blockchain với vai trò Dịch Thuật và Copywriter.
Với kiến thức sâu rộng cùng khả năng diễn giải để những thuật ngữ công nghệ khó hiểu trở nên gần gũi hơn với người đọc. Lê Hoàng đảm nhiệm những bài viết trong chuyên mục "Từ Điển Crypto" và "Hướng Dẫn Người Mới" tại Fiahub Blog
